ترمیم دندان، بیشترین درمانی است که در دندانپزشکی انجام می گیرد و همه ما حداقل یکبار تجربه این درمان را داشته ایم. ترمیم دندان با موادی همچون کامپوزیت، آمالگام، گلاس آینومر و … انجام می گیرد که هر کدام در حیطه‌ی ترمیم دندان، کاربرد و روش های کلینیکی خاص خودشان را دارند. برای پر کردن دندان ها مراحل زیر طی می شوند:

1. برداشتن پوسیدگی

اولین کاری که برای پر کردن دندان انجام می گیرد برداشت پوسیدگی های دندان است. این کار برای برداشت مینای ضعیف شده و دسترسی به پوسیدگی هایی که عمق زیادی دارند انجام می گیرد. تهیه حفره های ترمیم قوانین خاصی دارد که کلیه دندانپزشکان در مورد آن آموزش کامل دیده اند. در حفرات خیلی عمیق بعد از برداشت کامل پوسیدگی ته حفره از نظر باز شدن عصب دندان چک می گردد؛ در صورتی که عصب دندان باز نباشد؛ از موادی برای حفاظت عصب دندان، در محلی که نزدیک عصب است استفاده می کنیم. این مواد به دو علت استفاده می شوند:

1. عصب دندان را از تحریکات مختلف حرارتی حفاظت می کنند.

2. حاوی یو نهایی هستند که عصب دندان را برای ساخته شدن مجدد تحریک می کنند و برای استحکام عاج باقی مانده زیر پر کرد گی مؤثر است.

 

2. ترمیم دندانها

الف) ترمیم با آمالگام

آمالگام در فارسی معادل کلمه ملغمه است که به معنای مخلوطی از چند فلز می باشد. معمولا پنجاه درصد از وزن آمالگام دندانی را، عنصر جیوه و باقی آن را ترکیبی از فلزات نقره، مس و قلع تشکیل می دهد. این فلزات با هم مخلوط شده و ترکیب پایداری را تشکیل می دهند که دارای استحکام مناسبی جهت پر کردن حفرات دندانی می باشد. ترکیب به دست آمده دارای ویژگیهای جدید منحصر به فرد می باشد که متفاوت با تک تک عناصر تشکیل دهنده آن است. آمالگام با فرمول فعلی آن برای بیش از۱۸۰ سال است که در دندانپزشکی مورد استفاده قرار گرفته است.

 

 

 

 

 

بعد از مخلوط شدن پودر آمالگام با جیوه توسط دستگاه آمالگاماتور نوعی ماده خمیری حاصل می‌شود و دندانپزشک چند دقیقه فرصت دارد تا آن را در حفره تعبیه شده در دندان، قرار دهد.

ماده آمالگام در حفره گیر می‌کند ولی هرگز به دیوار‌ها ی دندان نمی‌چسبد. برای ایجاد شرایط گیر آمالگام، دندان پزشک پس از برداشتن پوسیدگی‌ها، در حفره شکلی را ایجاد می‌کند که آمالگام در حفره گیر کند و از حفره خارج نشود. پس از قرار دادن آمالگام در درون حفره، دندانپزشک، شکل و فرم دندان را روی آن ایجاد می کند.

مزایای آمالگام

1. استحکام و پایداری طولانی مدت: این ویژگی از بزرگترین مزیت آمالگام محسوب می شود.

2. خاصیت مهر و موم کردن درزها: آمالگام به خوبی تمامی درزهای بین خود و دیواره دندان را پر می کند و به همین دلیل، جلوی نفوذ عوامل پوسیدگی زا و باکتریها را به بخشهای عمقی دندان می گیرد.

3. هزینه به نسبت پایین آن در مقایسه با ترمیم کامپوزیت

4. تکنیک ساده و راحت در تهیه و پرکردن دندان با آن

معایب آمالگام

1. ظاهر و رنگ ناخوشایند: مهم ترین عیب آن برای بیماران است.

2. خاصیت رسانایی: آمالگام به عنوان یک آلیاژ فلزی است که سرما و گرما را بهتر منتقل می کند. در نتیجه، برخی بیماران حساسیت بیشتری را در هنگام مصرف غذاها و نوشیدنی های سرد گزارش می کنند و معمولاً پس از مدتی (گاهاً یک تا دو ماه) این حساسیت برطرف می گردد.

 

ب) ترمیم با کامپوزیت

یکی از موادی که امروزه در دنیای دندانپزشکی بسیار پر کاربرد است، کامپوزیت ها هستند. کامپوزیت دندان به موادی همرنگ دندان خمیر مانند می گویند که دندانپزشک با استفاده از آن دندان های پوسیده، شکسته، ترک خورده یا… را ترمیم می کند.

ماده کامپوزیت نوعی رزین است که با درجات مختلفی از استحکام، پالیش پذیری و ضریب شکست نوری ساخته می شود.

استفاده از کامپوزیت در ترمیم ها و درمان های زیبایی، سریع، مطمئن و تقریبا بدون ضرر می باشد و به دلیل اینکه در اکثر موارد بدون تراش دندان انجام می شود، به دندان ها آسیب وارد نمی شود.

ترمیم کامپوزیت بدون نیاز به دخالت لابراتوار، توسط دندانپزشک، به کمک تکنیکی بسیار حساس و با توجه به رنگ دندان بر روی دندان قرار داده می شود، سپس در اثر تاباندن نور با طول موج مخصوص و مشخص، سفت و سخت شده و بعد از پالیش کردن شبیه بافت و فرم دندان می شود.

 

طول عمر کامپوزیت دندان

کامپوزیت یکی از با دوام ترین و ماندگار ترین درمان های دندانپزشکی محسوب می شود.

فاکتورهای متعددی در طول عمر کامپوزیت دندان موثرند:

1.عادت های رفتاری و غذایی فرد

2.رعایت بهداشت

3.نحوه انجام مراقبت های پس از درمان

طول عمر کامپوزیت رابطه‌ی بسیار مستقیمی با مراقبت‌های فردی و رعایت بهداشت دهان و دندان دارد.

همچنین انجام ندادن بعضی اعمال مانند گاز زدن ته دیگ  و غذاهای سفت و جویدن یخ به طور بسیار چشمگیری بر روی طول عمر دندان تاثیر مستقیم دارد و به طول عمر کامپوزیت دندان اضافه می‌کند.

لازم به ذکر است که اگر دندان کامپوزیت شده دچار پوسیدگی یا پریدگی و یا تغیر رنگ شود به راحتی توسط دندانپزشک قابل ترمیم است.

 

بهتر است فرد بعد از استفاده از این روش در درمان دندان خود، به منظور معاینه دوره ای در زمان های توصیه شده (معمولا هر 6 ماه یک بار) به دندانپزشک خود مراجعه نماید؛ چون امکان دارد کامپوزیت ها به ترمیم نیاز داشته باشند که با مراجعه به موقع می توانید نسبت به ترمیم و درمان اقدام کنید.

مزایا استفاده از کامپوزیت

در این روش چون دندان ها تراش داده نمی شوند و در صورت نیاز به تراش دادن دندان، این کار در اندازه خیلی کم انجام می شود ، به دندان (مینا و عاج) آسیب وارد نمی شود.
در صورتی که کامپوزیت آسیب ببیند، قابلیت ترمیم دارد .
ترمیم کامپوزیت به آسانی و در مدت زمان کوتاه امکان پذیر است.
از استحکام و مقاومت بیشتری نسبت به لمینیت(لامینیت) برخوردار است.
شکل و فرم ظاهری آن مشابه دندان طبیعی است.
به دلیل عدم نیاز به لابراتوار، هزینه و زمان درمان کاهش می یابد.

بیشترین منطقه انجام ترمیم کامپوزیت، دندان های جلو می باشد که به منظور پر کردن های جزئی، برطرف کردن ایرادات و زیباتر کردن دندان ها انجام می شود. در این بین تقاضا برای کامپوزیت دندان های جلو برای سفید و یکدست کردن آن که اصطلاحا به آن لبخند هالیوودی می گویند، زیاد است؛ این کار برای حداقل 10 دندان جلویی فک بالا، انجام می شود. بهترین و زیباترین حالت زمانی بدست می آید که، کامپوزیت برای 10 دندان جلویی بالا و 10 دندان جلویی پایین انجام شود.

اگر لثه نیاز به درمان داشته باشد باید از قبل از انجام درمان زیبایی جراحی های لثه صورت گیرد.

اگر انجام کامپوزیت از نظرطرز قرار گرفتن دو فک و دندانها بر روی یکدیگر برای فرد مناسب و کاربردی نباشد روش ارتودنسی به او پیشنهاد می شود.

 

مراحل انجام ترمیم کامپوزیت

در ابتدا دندان ها به طور کامل تمیز می شوند تا سطح تمیز و بدون جرم برای قرار دادن کامپوزیت آماده شود.
سپس دندان ها کاملاً خشک و تمیز شده به طوری که هیچ گونه رطوبت، خون و بزاق بر روی دندان وجود نداشته باشد.
در مرحله بعدی با کمک مواد اسیدی سطح دندان را متخلخل می کنند. این کار در چسبیدن کامپوزیت بسیار تاثیر گذار است.
سپسدندان را شستشو داده و خشک می کنند؛ چسب مخصوص بر روی سطح دندان زده می شود و مواد خمیری کامپوزیت به آرامی روی آن قرار داده می شود.
در این مرحله دندانپزشک پرتو نوری را با طول موج مخصوص به کامپوزیت می تاباند، این نور مواد را فعال و سخت می کند.
در پایان با پالیش کامپوزیت، فرم دلخواه و مناسب دندان به دست می آید.

 

روش مراقبت از دندان های کامپوزیت شده:

1. برای مراقبت از دندان ها به صورت مرتب مسواک بزنید.
2. مسواک به تنهایی قادر به نظافت فواصل بین دندانی نیست پس بهتر است از نخ دندان استفاده کنید.
3. دقت داشته باشید که خوردن مواد غذایی سفت می تواند به دندان های کامپوزیت شده، آسیب وارد کند و آن ها را دچار ساییدگی نماید.
4. بعد از خوردن مواد غذایی مانند چای و قهوه و یا خوراکی های دارای مواد رنگی دندان های خود را مسواک کنید، زیرا کامپوزیت ها نیز خاصیت رنگ پذیری دارند و دچار تغییر رنگ می شوند .
5. از دهانشویه هایی که دندانپزشک توصیه می نماید استفاده کنید؛ چون برخی از دهانشویه ها می توانند موجب تغییر رنگ کامپوزیت ها شوند.

 

 

 

 

درد بعد از کامپوزیت دندان

بعد از انجام کامپوزیت به دلیل حساس شدن دندان ها ممکن است فرد به مدت چند روز حتی چند هفته، انواعی از درد را با درجات مختلف بسته به مقدار، نوع و محل ترمیم احساس کند.

ممکن است فرد درد کلی دندان داشته باشد یا اینکه به صورت منتشر در نیم فک مربوطه درد را احساس کند، یا درد به دلیل حساس شدن دندانها به سرما و گرما ایجاد شود و یا اینکه درد حین جویدن بروز کند؛ هریک از این دردها بنا به دلایلی بروز می کند.

حساسیت و درد کم تا چند روز کاملاً طبیعی بوده و در اکثر مواقع دردها بعد از چند روز از بین می رود اما در صورتی که دردها شدید و ادامه دار و غیر قابل تحمل بود حتماً به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا با بررسی دندان ترمیم شده نسبت به رفع مشکل اقدام نماید.

برخی از دلایل ایجاد کننده درد عبارتند از:

1. حساسیت بعد از پرکردن دندان با کامپوزیت: این مشکل می تواند به دلیل حساسیت زا بودن برخی مواد بروز کند؛ ضمن اینکه این مواد محرک به قسمتهای دیگر دندان نشت کرده ، به همین دلیل فرد احساس درد می کند.

2. حساس شدن دندانها به سرما و گرما: اگر درد آزار دهنده باشد یا به صورت ضربان دار حس شود امکان دارد دندان به عصب کشی نیاز پیدا کرده باشد.

3. احساس درد حین جویدن: امکان دارد دندان ترمیم شده بلند باشد با کوتاه کردن ترمیم می توان مشکل را برطرف کرد.